Osoby, które borykają się z problemem alkoholowym i są w procesie leczenia, na pewno słyszały o programie HALT. Co oznacza to hasło? „Zatrzymaj się! Stop!”. HALT przestrzega przed czymś niebezpiecznym. Jak się okazuje ta strategia może być bardzo przydatna w codziennym życiu każdego z nas i sprawić, że będziemy spokojniejsi, szczęśliwsi i bardziej świadomi siebie. Dlaczego? Już wyjaśniam.
Nazwa Programu HALT pochodzi od pierwszych liter angielskich wyrazów:
- Hungry – głodny
- Angry – zły
- Lonely – samotny
- Tired – zmęczony.
Zgodnie z ideą tego programu, każdy z tych stanów może być niebezpieczny dla osób trzeźwiejących i przyczyniać się do tego, że są one bardziej skłonne sięgnąć po alkohol. U osób, które nie zmagają się z chorobą alkoholową, głód, złość, poczucie samotności czy przemęczenie mogą negatywnie wpływać na samopoczucie i prowadzić do poważnych problemów.
Zadbaj o regularne posiłki
Zgodnie z hierarchią potrzeb Maslowa jedną z podstawowych potrzeb każdego człowieka jest jedzenie. Uczucie głodu, jakie pojawia się na skutek niemożności zaspokojenia tej bazowej potrzeby, wpływa na nas negatywnie i uniemożliwia zaspokajanie potrzeb wyższego rzędu: bezpieczeństwa, uznania czy samorealizacji. Kiedy jesteś głodny, nie możesz skupić się na pracy, na nauce czy na odpoczynku. Jedyne, czego pragniesz, to… zjeść. Niektóre osoby w takiej sytuacji tracą kontrolę nad tym, ile jedzą – zjadają za szybko, za dużo, a później odczuwają dyskomfort, zarówno fizyczny, jak i psychiczny.
W chorobie alkoholowej głód niezaprzeczalnie zwiększa potrzebę sięgnięcia po alkohol. Głód prowadzić może również do uczucia niepokoju, rozdrażnienia, złości. Chcąc pozbyć się tych nieprzyjemnych emocji, osoby uzależnione odczuwają silną pokusę wypicia. Aby tego uniknąć, dobrze mieć zawsze przy sobie przekąskę – coś, co nie doprowadzi do wilczego głodu.
Warto też dbać o zdrowe nawyki żywieniowe, a szczególnie o to, by nie omijać posiłków i nie robić między nimi zbyt dużych przerw. W przypadku silnego głodu u wielu z nas pojawia się dodatkowo uczucie złości.
Naucz się radzić sobie ze złością
Kiedy czujesz złość, chcesz dać upust tej emocji. W sytuacji, gdy nie potrafisz poradzić sobie ze złością w konstruktywny sposób, możesz zranić siebie lub innych: sięgasz po alkohol lub inne używki, wszczynasz w domu czy w pracy awanturę o „byle co”, stosujesz przemoc, również emocjonalną/psychiczną (docinki, wyśmiewanie, krytykowanie innych itp.).
I nie chodzi o to, by udawać, że się nie złościsz. Nie. Chodzi o to, byś nauczył się wyrażać ją w sposób, który nie krzywdzi innych ludzi. W sytuacji przeżywania tak silnej emocji, jaką jest złość, zadaj sobie pytania: „Dlaczego ta złość się we mnie pojawiła? Skąd się wzięła? Jak mogę ją wyrazić, żeby ona we mnie nie zalegała, żebym nie wybuchł kiedyś jak balon?”. Naucz się akceptować swoją złość i pozwól sobie na jej przeżywanie. Dla niektórych sposobem wyrażania złości może być wysiłek fizyczny: bieganie, spacer, sporty walki, a dla niektórych słuchanie muzyki czy rozmowa. Ważne, aby znaleźć własny sposób na ujście tej emocji.
Szukaj wsparcia u innych
Kiedy czujesz się samotny, szukasz często sposobów na to, by zagłuszyć to uczucie: zamykasz się w domu, użalasz się nad sobą, izolujesz od innych, może wypijasz lampkę wina lub piwo na poprawę humoru. Poczucie osamotnienia może wiązać się z tym, że nie masz partnera lub też tym, że czujesz się samotny w relacji. Niezależnie od tego, czy jesteś w związku, czy nie, walkę z samotnością należy zacząć od poszukania sposobu na poradzenie sobie z nią.
Możesz na przykład porozmawiać z kimś bliskim: rodzicem/rodzeństwem/przyjaciółką, zadzwonić, umówić się na video rozmowę. Nie myśl kategoriami: „Nie wypada mi tak się naprzykrzać”, „Nie będę nikomu zawracał głowy swoimi problemami”. Zastanów się też, co Ci ta samotność mówi. Dlaczego ją czujesz? Czego Ci brakuje? Dlaczego próbujesz zagłuszyć to uczucie?
Jeśli chodzi o osoby uzależnione, to często rezygnują one z życia towarzyskiego. Jednak ważne, aby nie zaniedbać relacji i kontaktów z innymi. Odsunięcie się od innych ludzi sprawia, że można poczuć się samotnym. A od samotności bliska droga do frustracji, złości napięcia, czyli emocji nieprzyjemnych i trudnych. Utrzymywanie dobrego kontaktu z rodziną czy znajomymi sprzyja dobremu samopoczuciu.
Pamiętaj o odpoczynku
Każda sfera naszego funkcjonowania jest ważna. Nie inaczej jest z odpoczynkiem. I nie mówię tu tylko o odpoczynku fizycznym, ale również psychicznym. Jeśli za dużo pracujesz, masz mnóstwo obowiązków, brakuje Ci czasu na regenerację, sen, prędzej czy później zacznie to się negatywnie odbijać na Twoim zdrowiu i samopoczuciu, a także na relacjach z innymi ludźmi. Przemęczenie sprawia, że to, co zwykle sprawia Ci przyjemność, wcale Cię nie cieszy, a Ty nie masz energii, by zająć się pracą czy zabawą z dzieckiem.
Osoby, które są notorycznie zmęczone, często sięgają po różnego rodzaju „dopalacze” – cukier, napoje energetyczne lub używki. Osoby trzeźwiejące natomiast, jeśli nie zadbają o tę sferę, są bardziej skłonne wrócić do nałogu.
A jak to jest u Ciebie?
Zastanów się przez chwilę, jak to jest u Ciebie. Jak się zachowujesz, kiedy czujesz głód, samotność, złość czy zmęczenie? Jak to na Ciebie wpływa? A jak się czujesz, kiedy każdą z tych sfer zaspokoisz: kiedy jesteś najedzony, wypoczęty, zrelaksowany i otoczony bliskimi osobami?
Pamiętaj! Wszystkie emocje są ważne i potrzebne. Nie chodzi o to, żeby ich w życiu nie było, tylko o to, żeby umieć je przeżyć w sposób nie raniący ani nas, ani innych. I o to, by samemu nie stwarzać sobie sytuacji, w których mamy pewność, że te emocje się pojawią.
Przestrzeganie założeń programu HALT sprawi, że Twoje życie będzie bardziej świadome, a Ty poczujesz większe spełnienie i spokój. Dzięki niemu zyskasz też skuteczne narzędzie w nauce dbania o siebie i miłości do siebie.
